Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie die zijn lichaam daarbinnen inneemt.
Die informatie is afkomstig van de volgende zintuigsystemen:
- De evenwichtsorganen: Het evenwichtsorgaan ligt naast het binnenoor, in het rotsbeen. Het evenwichtsorgaan is gevoelig voor de stand van het hoofd en voor veranderingen van de snelheid van het hoofd.
- De ogen: Iedereen weet dit uit eigen ervaring: als je je ogen sluit, is lopen of stilstaan moeilijker.
- Het diepe gevoel in spieren en pezen (propriocepsis): signalen over de stand van het lichaam en het hoofd komen voornamelijk uit de benen en nek. Dit is het diepe gevoel. Al deze informatie (van de evenwichtsorganen, de ogen en het diepe gevoel) wordt verwerkt in de hersenstam en kleine hersenen. Van daaruit gaan prikkels naar de spieren van het lichaam, zodat je je houding en evenwicht kunt aanpassen en bewaren. Tegelijkertijd gaan er signalen met informatie naar de grote hersenen, waar het bewustzijn zit. Komen daar verkeerde of nog niet bekende signalen binnen, dan ontstaat duizeligheid.
Duizeligheid kan verschillende oorzaken hebben. Een stoornis op één van de plaatsen in je hele systeem kan al duizeligheid en/of evenwichtsklachten veroorzaken. Mogelijke oorzaken van duizeligheid zijn:
Een acute aandoening van één evenwichtsorgaan kan komen door
- Een ongeval aan het hoofd;
- ontstekingen (griep, middenoorontsteking);
- BPPD (benigne paroxysmale positieafhankelijke duizeligheid);
- ziekte van Ménière;
- doorbloedingsstoornissen;
- een goedaardige tumor op de evenwichtszenuw.
Een acute aandoening van één evenwichtsorgaan kan heftige duizeligheid met misselijkheid en braken veroorzaken. Het is alsof de hele omgeving draait, en je hebt het gevoel alsof je opzij geduwd wordt of in een put valt. Dat kan enkele seconden duren, maar ook urenlang doorgaan. Daarna treedt spontaan herstel in.
Aandoeningen van het gezichtsvermogen
Vooral van de oogspieren kunnen aanleiding geven tot duizeligheid.
Aandoeningen van het zenuwstelsel
Bij aandoeningen van het zenuwstelsel in de benen, kan het diepe gevoel verstoord raken. Dat kan bijvoorbeeld komen door suikerziekte. Een andere bekende oorzaak is de beschadiging van de nek door autobotsingen (whiplash-trauma).
Stoornissen van de regelcentra in de hersenstam
Duizeligheid ontstaat ook bij stoornissen van de regelcentra in hersenstam en hersenen, zoals:
- Doorbloedingsstoornissen, zoals bij hartritmestoornissen en veranderingen in de bloeddruk;
- stofwisselingsstoornissen, zoals een laag bloedsuikergehalte bij een ontregeling van suikerziekte;
- vergiftigingen, vooral door alcohol of medicijngebruik.
Psychische toestanden
Psychische toestanden als stress en spanningen kunnen indirect ook tot duizeligheid leiden. Als (onbewuste) reactie kunt u bijvoorbeeld gaan hyperventileren. Naast duizeligheid wordt u dan vaak ook benauwd, voelt u druk op de borst en transpireert u. Soms voelt u ook tintelingen in de vingers en rondom de mond.
Ziekte van Ménière
De ziekte van Ménière kenmerkt zich door een combinatie van drie klachten:
- Aanvallen van draaiduizelingen
- Slechthorendheid
- Oorsuizen
Pas als al deze symptomen allemaal aanwezig zijn én er geen andere oorzaak voor deze klachten aanwijsbaar is, wordt de diagnose ‘ziekte van Ménière’ gesteld. Het was de Franse arts Prosper Ménière die in 1861 deze combinatie van klachten voor het eerst beschreef.